گِره «تجردگرایی» را باز کنیم /لزوم تقویت زیربنا‌های اقتصادی برای رشد جمعیت
تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۵۲۲۸
براساس آمار‌های اعلام شده از سوی متخصصان حوزه جمعیت، نرخ رشد جمعیت از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵ و طی ۲۰ سال، از نرخ ۳.۹ به ۱.۶ و از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۰ به ۰.۶ کاهش یافته؛ با این تفاسیر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که از سال ۱۴۲۰ به بعد رشد جمعیت منفی شود، در این میان یک پژوهشگر تحولات جمعیت با تاکید بر لزوم طراحی سیاست‌های مشوق جمعیتی و تاثیر آن در افزایش زادآوری می‌گوید: علاوه بر راهبرد‌های اقتصادی باید پیوست‌های رسانه‌ای و فرهنگی هم وجود داشته باشد تا سبک زندگی که امروز فرزند را ارزش نمی‌پندارد، تغییر کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
صالح قاسمی، کارشناس و پژوهشگر تحولات جمعیت درباره نقش رشد جمعیت در توسعه اقتصادی کشور اظهار کرد: رشد متوازن جمعیت عبارت درست و زیبا و قابل دفاعی است؛ اما تعریف آن باید دقیق باشد.
رشد جمعیت موتور محرک رشد اقتصاد است
وی رشد جمعیت را لازمه رشد اقتصادی دانست و افزود: در حال حاضر بیش از ۸۰ دانشمند اقتصادی به این مطلب قائل‌اند که رشد جمعیت موتور محرک رشد اقتصاد است و رشد اقتصادی بدون رشد جمعیت امکان‌پذیر نیست.
این پژوهشگر تحولات جمعیت گفت: جمله‌ای که در پژوهش‌های اخیر خیلی پرتکرار شده این است که طی ۸۰ سال گذشته هیچ نمونه‌ای در دنیا نداریم که رشد جمعیتی مثبتی داشته باشد و رشد اقتصادی آن ثابت مانده باشد؛ بنابراین اینکه رشد جمعیت در کشوری منجر به رکود اقتصادی شود جمله دقیق و علمی نیست و ریشه رکود اقتصادی را باید در جای دیگری به جز رشد جمعیتی جستجو کرد.
قاسمی با اشاره به رشد شاخص‌های اقتصادی کشورمان نسبت به ۴۰ سال گذشته تصریح کرد: جمعیت برای رشد اقتصادی شرط لازم است؛ اما کافی نیست و نیازمند نظامات مدیریتی و برنامه‌ریزی هستیم.
وی افزود: باتوجه به اینکه فشار تقاضا موجب ارتقاء بهره‌وری و مدیریت می‌شود، در بازار اقتصادی هم همین‌طور است و این راهی ندارد جز رشد جمعیت.
این پژوهشگر تحولات جمعیت که در برنامه‌ای رادیویی صحبت می‌کرد، طراحی برنامه‌های راهبردی و قوانین و سیاست‌های مشوق جمعیتی را در افزایش زادآوری ضروری و مؤثر دانست و گفت: سیاست‌های جمعیتی الزامات دیگری هم نیاز دارد؛ یعنی علاوه بر راهبرد‌های اقتصادی باید پیوست‌های رسانه‌ای و فرهنگی هم وجود داشته باشد تا سبک زندگی که امروز فرزند را ارزش نمی‌پندارد، تغییر کند و فرزندآوری را یک ارزش بداند.
گره فرهنگی تجردگرایی را باز کنیم
در ادامه، دکتر ناهید دیناروند (جمعیت‌شناس و مشاور خانواده) با اشاره به جدایی جوانی از جمعیت اظهار کرد: زیاد بودن جمعیت و فعال بودن قشر جوان سرمایه ملی و از مولفه‌های قدرت در هر سرزمین به خصوص در کشور اسلامی ماست. ما در منطقه مدعی قدرت هستیم و یکی از نشان دادن این قدرت فرزندآوری و جوان کردن جمعیت است و هر کدام از افراد جامعه باید این دغدغه را داشته باشند، چون جمعیت ما رو به سالمندی می‌رود.
دیناروند با اشاره به اینکه قانون جوانی جمعیت در کاهش پیری جمعیت بی‌تاثیر نیست، افزود: موضوع جمعیت، دولتمردان را واقف و مسئول کرده که در این رابطه اندیشه و قوانین اجرایی را تصویب کنند، به خصوص برای زنان شاغل؛ چون عمده مشکل، زنان شاغلی هستند که در حال تحصیل و کارند و به همین دلیل ازدواج نمی‌کنند و یا بچه‌دار نمی‌شوند.
وی افزود: مسئله بسیار مهم در فرزندآوری مسئله ذهنی و فرهنگی است؛ یعنی مردم باید به این نتیجه برسند فردگرا نباشند، کشورهای اروپایی و آمریکایی سال‌ها روی کشور ما کار کردند تا فرهنگ سنتی ایرانی که خانواده‌گرا بود را از بین ببرند. خانواده‌های شلوغ با چند فرزند در کنار پدربزرگ و مادربزرگ جزء اصالت ایرانی است و از لحاظ قلبی و عاطفی در درون هر ایران این نهفته است، اما متاسفانه فرهنگ کشور ما به سمت فردگرایی و تجردگرایی رفت، باید این گره فرهنگی را هر کدام از ما در درون و ذهن خود حل کنیم.
این جمعیت‌شناس در مورد ورود دستگاه‌های متولی حوزه جوانی جمعیت عنوان کرد: سازمان‌هایی مثل صدا و سیما، آموزش و پرورش، ارشاد اسلامی و حتی سازمان‌های مردم نهادی که از جوشش مردم است را باید پای کار آورد تا در زمینه‌های آموزشی و فرهنگی کار کنند؛ تغییر رفتار و نگرش متضمن یک حرکت مستمر است. جوانان برای ازدواج باید پایه و اساس آن را آموزش ببینند تا بتوانند با یکدیگر ارتباط درستی برقرار کنند، خیلی از خانواده‌ها تمکن مالی دارند، اما ازدواج و فرزندآوری انجام نمی‌دهند؛ البته مسائل اقتصادی در این زمینه موثر است، ولی پایه و اساس نیست پایه و اساس آن است که جوان مهارت‌های ارتباطی با همسر و نحوه تربیت فرزند را بدانند.
افزایش توقعات موجب افزایش هزینه‌های زندگی شده است
به گزارش ایسنا، شهلا کاظمی‌پور- جمعیت‌شناس و استاد دانشگاه به مناسبت هفته ملی جمعیت درباره نقش رشد جمعیت در توسعه اقتصادی کشور اظهار کرد: موافقان افزایش جمعیت دقیقاً برعکس مخالفان افزایش جمعیت، معتقدند که رشد جمعیت موجب رشد و توسعه همه‌جانبه جامعه می‌شود.
وی افزود: عده‌ای از جمعیت‌شناسان در دنیا موافق جمعیت ثابت هستند؛ اما طرف‌داران جمعیت حد متناسب معتقدند باید بین جمعیت و منابع و زیرساخت‌ها تناسب برقرار شود.
این استاد دانشگاه بر این باور است که صرف رشد جمعیت منجر به رشد و توسعه اقتصادی نمی‌شود و باید بین امکانات و زیرساخت‌ها با جمعیت تناسب برقرار باشد تا رشد اقتصادی حاصل خواهد شد.
کاظمی‌پور بااشاره به عدم ثبات رشد جمعیتی اضافه کرد: در سال ۱۴۰۰ حدود یک میلیون و ۷۵ هزار تولد و ۴۱۷ هزار فوت داشتیم که هم تولد و هم فوتی‌ها زیاد شدند و نگرانی ما این است که به‌مرور زمان به دلیل عدم اقبال زوجین از فرزندآوری، باروری کاهش پیدا کند.
به گفته این جمعیت‌شناس، بطور کلی سیاست‌های کاهش باروری در اکثر کشورها جواب داده، اما سیاست‌های افزایش باروری خیلی کم جواب می‌دهد دلیلش هم این است که برخی زوجین حاضر نیستند اوقات فراغت و ادامه تحصیل و رفاه‌طلبی خود را از دست بدهند.
وی با بیان اینکه برای افزایش جمعیت، فقط سیاست‌های اقتصادی کافی نیست و سیاست‌های فرهنگی هم لازم است گفت: افزایش توقعات موجب افزایش هزینه‌های زندگی شده است، آموزش و پرورش و آموزش عالی هم صرفاً روی مدرک‌گرایی و نخبه‌پروری تصنعی متمرکز شدند و ارزش‌های خانوادگی و مسائل فرهنگی کم‌رنگ شده است.
کاهش جمعیت جوان به معنی ضربه به اقتصاد مولد و کاهش امنیت است
در ادامه حجت الاسلام دکتر اسماعیل چراغی، عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) و جامعه‌شناس با اشاره به ضرورت احصاء اثرات مثبت وجود جمعیت بیشتر در ایران و همچنین اثرات منفی نبود جمعیت به اندازه کافی بیان کرد: متاسفانه به ضروریات مباحث جمعیتی توجه کافی نمی‌شود که مهمترین آن جوانی جمعیت است.
وی با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی درست و صحیح برای افزایش جمعیت تاکید کرد: برای این منظور باید به کارکردهای جوانی جمعیت توجه کنیم. به عنوان مثال باید به این درک برسیم که وجود جمعیت جوان باعث رشد اقتصادی، دفاع از کیان کشور و فعال شدن بخش‌های مولد اقتصادی کشور می‌شود.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی (ره) درخصوص اثرات منفی کاهش جمعیت جوان توضیح داد: وقتی جمعیت جوان کاهش یابد، جمعیت پیر و سالمند افزایش پیدا می‌کند. همچنین امنیت ملی کشور دچار خطر می‌شود و اقتصاد مولد ضربه می‌خورد.
وی با تاکید بر اینکه حاکمان و متصدیان امر جمعیت باید به ضرورت افزایش جمعیت برسند و آن را درک کنند، اظهار کرد: آنها همچنین باید عواقب نبود جمعیت جوان و کاهش باروری را حس کنند و اگر این اتفاق بیافتد می‌توان انتظار برنامه‌ریزی درست و صحیح برای آینده جمعیت را داشت که متاسفانه این اتفاق رخ نداده است.
این جامعه‌شناس با بیان این موضوع که متاسفانه درباره ضرورت جوانی جمعیت درک مقطعی وجود داشته است، تصریح کرد: اراده مبتنی بر درک ضرورت‌های جامعه نسبت به مسئله باروری و جوانی جمعیت وجود نداشته و به درستی باور نشده است و به همین جهت برنامه‌ریزی صحیح و علمی برای این حوزه نداشته‌ایم.
دکتر محمدولی علیئی، عضو هیئت علمی دانشگاه و جمعیت‌شناس نیز در برنامه‌ای رادیویی با تاکید بر اینکه باید یک مدل و راهبرد برای همه مسائل اجتماعی از جمله جمعیت داشته باشیم، گفت: اینکه جمعیت به چه سمتی حرکت می‌کند و با چه نرخ رشدی قرار است به چه میزانی برسد از مباحثی است که باید در دستور کار برنامه‌های توسعه پنج ساله قرار می‌گرفته است.
وی با طرح این پرسش که مدل توسعه کشور چه چیزی است؟ اظهار کرد: اگر شاخصی برای توسعه به لحاظ تئوریکی و راهبردی نداشته باشیم، هر سیاستی که در جمعیت اجرایی کنیم مشخص نیست درست باشد و در حقیقت یک آزمون و خطا است.
این جمعیت‌شناس با اشاره به سیاست‌های متفاوت کشور در طول دهه‌های مختلف بیان کرد: در دهه ۶۰ نرخ رشد جمعیت و باروری زیاد بود و بعد سیاست «فرزند کمتر، زندگی بهتر» جزو برنامه‌های دولت قرار گرفت که مشخص نیست بر چه اساس صورت گرفت.
وی اشاره کرد: در دهه ۷۰ شمسی زمانی که ایران خواست از بانک جهانی وام بگیرد، آنها دو شرط برای ایران گذاشتند؛ اول اینکه نرخ رشد جمعیت را به صفر برسانند و برای توجیه آن می‌گفتند وقتی رشد جمعیت زیاد دارید احیانا نمی‌توانید وام‌ها را بازپرداخت کنید. دومین شرط هم آزاد شدن نرخ ارز بود. هر دو این سیاست‌ها اجرایی شد. دولت در آن زمان در خلال ۴۵ روز در حدود ۱۵ میلیون دلار ارز در بازار منتشر کرد که عطش بازار را بیشتر هم کرد. در مسئله جمعیت نیز شاهد کنترل شدید بودیم و امروز به نتایجی رسیدیم که کشور را گرفتار کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به سیاست‌های کشور برای رشد نرخ موالید به ۲.۲ درصد در سال ۱۴۰۴ اظهار کرد: این برنامه در خلال ۱۰ سال به ۲.۲ کاهش یافت و بعد از آن روند کاهش موالید با سرعت زیادی صورت گرفت به طوری که نرخ امروز ۱.۶۴ شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی رفاه و تعاونمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: نرخ رشد جمعیت جامعه شناسی عضو هیئت علمی افزایش جمعیت اقتصادی کشور رشد جمعیت جوانی جمعیت رشد اقتصادی برنامه ریزی جمعیت شناس جمعیت جوان رشد اقتصاد سیاست ها نرخ رشد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۵۲۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تاکید پوتین بر لزوم تعمیق همکاری‌ها در منطقه اوراسیا
رئیس‌جمهور روسیه و دیگر رهبران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست شورای عالی این سازمان در مسکو، بر رشد روابط تجاری، لزوم تقویت همکاری‌ها، جایگزینی واردات و گسترش بازار داخلی واحد بدون موانع مرزی برای حمل و نقل در شرایط تحریم‌ها تاکید کردند. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از خبرگزاری «تاس»، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه بعد از ظهر چهارشنبه در نشست شورای عالی اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) در قالب گسترده که در مسکو برگزار شد، اعلام کرد که رهبران کشورهای عضو دائم این سازمان بین المللی تصمیماتی برای تعمیق بیشتر ادغام و توسعه همکاری‌های یکپارچه در چارچوب اتحادیه اتخاذ کرده‌اند.
پوتین یادآور شد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا به مسائل امنیت غذایی توجه ویژه داشته و به توسعه عرضه مستقل و بدون وقفه مواد غذایی و انواع حیاتی محصولات کشاورزی به بازارهای داخلی کمک کرده است. به گفته او، حجم حمل‌ونقل محموله‌های متقابل با سرعت خوبی در حال رشد است، که تدابیر اضافی و افزایش ظرفیت گذرگاه‌های مرزی بین کشورهای ما به‌طور قابل‌توجهی به این مسئله کمک کرده است.
پوتین تاکید کرد: اتحادیه اقتصادی اوراسیا کارآمدی خود را در شرایط تحریم‌های غربی و برچیده شدن پایه های اساسی تجارت بین الملل نشان داده و کشورهای عضو برای ارتقای همکاری‌های صنعتی، جایگزینی واردات و همچنین حاکمیت تکنولوژی کارهای زیادی انجام داده‌اند.
رئیس جمهور روسیه با اشاره به اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا منافع واقعی برای همه کشورهای شرکت کننده به ارمغان آورده، افزود: این اتحادیه به یک ساختار یکپارچه موثر و پویا تبدیل شده که فعالیت های آن به رشد مبادلات تجاری و سرمایه گذاری، تشدید تماس‌های تجاری و گسترش روابط همکاری کمک کرده است. به گفته او، در یک دهه گذشته، اتحادیه اقتصادی اوراسیا خود را به عنوان یکی از مراکز خودکفای جهان چندقطبی در حال ظهور تثبیت کرده، اقتصاد کشورهای عضو به طور پیوسته در حال رشد است و این به تضمین توسعه پایدار کل منطقه اوراسیا و افزایش رفاه ساکنان منطقه کمک می‌کند.
پوتین تاکید کرد که طی 10 سال گذشته، کل تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از 1.6 تریلیون دلار به 2.5 تریلیون دلار افزایش یافته است. حجم تجارت متقابل بین کشورهای عضو اتحادیه در طول این مدت تقریباً دو برابر شده - از 45 میلیارد دلار به 89 میلیارد دلار رسیده و بیش از 90 درصد از تسویه حساب‌ها بین کشورهای EAEU به ارزهای ملی آنها انجام می‌شود.
رئیس جمهور روسیه افزود: کشورهای عضو اتحادیه به طور فعال با سایر کشورها تجارت کرده و در طی 10 سال حجم مبادلات تجاری با آنها را 60 درصد افزایش داده و از 579 میلیارد دلار به 923 میلیارد دلار رسانده‌اند.
رهبران پنج کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دهمین سالگرد اجلاس سران این سازمان در مسکو گرد هم جمع شدند. علاوه بر پوتین، قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان، الکساندر لوکاشنکو رئیس جمهور بلاروس، سدیر جپاروف رئیس جمهور قرقیزستان، الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان و نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در این نشست حضور داشتند. شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان و میگل دیاز کانل رئیس جمهور کوبا نیز به عنوان عضو ناظر به این نشست دعوت شدند.
رئیس جمهور کوبا که برای این منظور و در دیداری رسمی در مسکو بسر می‌برد، سفر خود را نقطه عطفی در روابط دوجانبه بین مسکو و هاوانا است.
قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مسکو، پیشنهاد کرد که در شرایط غیر قابل اطمینان ژئوپلیتیکی جهان، کشورهای شرکت کننده یک بازار داخلی واحد بدون موانع مرزی برای حمل و نقل کالا ایجاد کنند.
در این اجلاس، الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس نیز تاکید کرد که در شرایط اعمال تحریم‌های غربی، لازم است تصمیمات مورد توافق رهبران اتحادیه به سرعت اجرا شود. به گفته وی، برای جبران کاستی‌ها و مقابله با رقابت شدیدتر کشورهای ثالث، راه حل های سریع در اکثر موارد به سرعت اتخاذ شده، ولی آنها همیشه به سرعت اجرا نمی‌شوند.
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان نیز در اجلاس سران مسکو، علاقه مندی خود برای ادامه همکاری با تمامی کشورهای عضو این اتحادیه را ابراز کرد.
رئیس جمهور ازبکستان نیز به افزایش مبادلات تجاری این جمهوری در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد و افزود: به طور کلی، طی سه سال همکاری بین ازبکستان و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در وضعیت ناظر، حجم گردش تجاری سودمند متقابل 60 درصد افزایش یافته است که در درجه اول به دلیل افزایش عرضه محصولات صنعتی بوده، سهم تسویه حساب‌ها با ارزهای ملی در حال افزایش است و در این مدت بیش از 1000 سرمایه گذاری و پروژه مشترک اندازی شده است.
سدیر جپاروف، رئیس جمهور قرقیزستان نیز یادآور شد که این جمهوری به طور کامل به تعهدات خویش پس از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای تجهیز پست های بازرسی در مرزهای گمرکی با دیگر کشورهای عضو عمل کرده است.
پوتین: توافق تجارت آزاد روابط اوراسیا با ایران را تقویت می‌کندگام جدید در تسهیل تجارت با اتحادیه اقتصادی اوراسیاتاکید پوتین بر اهمیت صلح، ثبات و امنیت در منطقه اوراسیاانتهای پیام/
ببینید | فریادهای تهیهکننده سریالهای خاطرهانگیز رضا عطاران بر سر فرد محکوم در پرونده مرگ مشکوک زهره فکور صبور در صحنه دستگیری!